Literaire Bouwsteen: De tijd

Ik ga wat meer uitleg geven over  het tijdsgebruik in het boek “Jonkvrouw” van Jean-Claude Van Rijckeghem en Pat Van Beirs.

Dit boek gaat over het leven van de dochter van de graaf van Vlaanderen, Marguerite Van Male.  En het speelt zich af in 1347, de veertiende eeuw, de late middeleeuwen.

De Kalender tijd is dus de veertiende eeuw. Zo kunnen we het verhaal plaatsen in die bepaalde tijdsgeest. Een voorbeeld is dat de onderdrukking van de vrouw in die tijd zeer normaal is. De manier waarop Marguerite zich gedraagt is dus ongehoord. In onze tijd zou dit normaal gedrag zijn. Het is dus belangrijk om de historische tijd of kalendertijd te weten. Zo kan je alles plaatsen en beter begrijpen.

De uurtijd is chronologisch. Het verhaal begint bij Marguerite haar geboorte en eindigt wanneer ze veertien jaar is (1361). Er zijn geen flashbacks, noch flashforwards. De gebeurtenissen volgen elkaar mooi op.

De vertelde tijd duurt veertien jaar, van 1347 tot 1361. De verteltijd was bij mij anderhalve week. Dit betekent dat de verteltijd veel korter is dan de vertelde tijd. Je doet er dus maar een week of minder over om het te lezen, terwijl het verhaal verspreid is over veertien jaar.

Het verschil tussen de verteltijd en de vertelde tijd kan worden mogelijk gemaakt door versnellingen of vertragingen. In dit boek worden er veel perioden uit haar leven niet besproken of versneld. Over de periode tussen haar geboorte en haar vijfde levensjaar  wordt bijvoorbeeld niets verteld. Nog een voorbeeld is wanneer ze met Filips van Rouvres wordt afgezonderd in een hut in het bos omdat ze ziek zijn. Ze lijden aan de pest. Deze periode duurt zeker vijf dagen, maar de verteltijd is twee minuten. Ook op het einde van het boek, na het gevecht verblijft ze nog drie weken in het klooster, voor ze terug met haar vader naar Vlaanderen vertrekt. Deze drie weken worden overgeslagen. Een duidelijke versnelling.

Er zijn natuurlijk ook fragmenten die zeer uitgebreid worden verteld. Dit zijn dan vertragingen, waarbij de verteltijd groter is dan de gebeurtenis zelf, de vertelde tijd. De momenten wanneer ze de brieven van Edmund leest spelen zich in werkelijkheid sneller af dan dat wij ze lezen.  Zo zijn er nog een paar momenten die uitgebreid beschreven worden. Zoals haar uiterlijk, het gevecht met haar vader,… . Er zijn duidelijk veel minder vertragingen dan versnellingen. En als er een vertraging is, is deze zeer kort.

Er zijn ook redelijk veel dialogen in het boek. Hier is de verteltijd natuurlijk even lang als de vertelde tijd.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten